Sehih kitablarda neql olunan hedislere esasen peygember hezretleri bir zaman müvveqqeti olaraq qəbirleri ziyarət etməyi qadagan etmiş sonar isə özü bu işi etmiş və müsəlmanlara da izn vermişdir.
Peygemberin ilk evvel qebirleri ziyaret etmeyi qadagan etmesinin sebeblerinden biri bu ola biler ki, yeni müselmanların dünyadan gedenlerinin ekseriyyeti müşrikler idi.ve peygember de bu işi qadagan etdi ki,onlar müşrük ata və babalarının qebirleri üzərində allahın yasaq etdiyi bir işə mübtəla olmasınlar.Lakin islam inkişaf etdikdən və dünyadan gedən müsəlmanların sayı artdıqdan sonar peygember özü bu işi görmüş və müsəlmanlara da icazə vermişdir. Bunu təsdiq edən və səhih kitablarda yer alan bəzi hədisləri burada qeyd edirik.
1 - «زُورُوا القبورَ فإنها تُذَکِّرُکم الآخِرَةَ...»(1).
“QƏBİRLƏRİ ZİYARƏT EDİN ÇÜNKİ BU İŞ AXİRƏTİ SİZİN YADINIZA SALIR.”
2 - «کُنْتُ نَهَيْتُکُمْ عَنْ زِيارَةِ الْقُبُورِ فَزُورُوا، فَاِنَّها تُزَهِّدُ فِي الدُّنْيا وَتُذَکِّرُ الآخِرَةَ»(2).
“Mən qəbirləri ziyarət etməyi sizə qadagan etmişdim.Bundan sonar onları ziyarət edin,çünki qəbirləri ziyarıt etmək size dünyayə qarşı etinasız edər və axirəti sizə xatırladar.”
3 - «زارَ النّبيّ قَبْرَ اُمِّهِ فَبَکي واَبْکي مَنْ حَولَه... إستأْذَنْتُ رَبِّي في اَنْ أَزُورَ قَبرها، فَاَذِنَ لِي، فَزُورُوا الْقُبُورَ فَإِنَّها تُذَکِّرُکُمُ الْمَوْتَ»(3).
“peygember (S) anasının qəbrini ziyarət etdi və qəbrin kənarında agladı və yanındakılar da agladı.sonra dedi ki,rəbbimdən anamın qəbrini ziyarət etmək üçün izn istəmişdim.Siz də qəbirləri ziyarət edin, çünki qəbirləri ziyarət etmək axirəti sizing yadınıza salar.”
أنَّ رَسُولَ اللَّهِ رَخَّصَ في زِيارَةِ الْقُبُورِ»(4).
4- Ummul-muminin Aişə dedi: Peygember (S) qəbirləri ziyaret etmeyə icazə Verdi.
Həmçının Aişə dedi ki, peygember qəbirlei ziyaret etmenin keyfiyyetini mene belə anlatdı:
5 - «فَأمَرَني رَبِّي آتي الْبقِيعَ فَأَسْتَغْفِرَلَهُمْ، قُلْتُ کَيفَ أقُولُ: يا رسول اللَّهَ، قالَ: قُولي: السلامُ علي أهل الدِّيارِ مِنَ الْمُؤمنينَ والمُسْلِمينَ يَرْحمُ اللَّه المُسْتَقْدِمينَ مِنّا وَالمُسْتأخِرينَ وإنَّا إنْ شاءاللَّه بِکُمْ لاحِقونَ»(5).
Allahım mənə emr etdi ki, BƏQİYƏ gəlim və orda uyuyanlar üçün bagışlanma diləyim.(Aişə deyir)Dedim ey allahın rəsulu! Nece deyim?Buyurdu:De ki salam olsun bu dıyarın möminlərdən və müsəlmanlardan olan əhlinə ! Allah bizdən qbaq gedənlərə və sonar qovuşanlara rəhmət etsin! Biz də inşallah tezliklə sizə qovuşacagıq.
6-bezi hedislerde gelmişdir ki,peygember qebirleri ziyaret edər və belə deyərdi:
6 - «السَّلامُ عَلَيْکُم دارَ قَوْمٍ مُؤمنينَ وإنّا واِيَّاکُمْ مُتواعِدونَ غَداً ومُواکِلُونَ، واِنَّا اِنْ شاءاللَّهُ بِکُم لاحِقُونَ، أللّهمَّ اغْفِر لأِهْلِ بقيع الغَرْقَدِ»(6).
Başqa bir hədisdə isə belə dediyi qeyd olunub:
«السَّلامُ عَلَيْکُمْ أهْلَ الدِّيارِ مِنَ الْمُؤْمِنينَ وَالْمُسْلِمِينَ وَإنَّا اِنْ شاءاللَّهُ بِکُمْ لاحِقونَ، اَنتُم لنا فَرَطٌ ونَحْنُ لَکُم تَبَعٌ أسْئَلُ اللَّه الْعافِيةَ لَنا وَلَکُمْ»(7).
8-Aişədən nəql olunan hədİsden belə anlaşılır ki Peygember hemişəgecənin yarısı yetişdikdə bəqiyə gedər və belə deyərdi::«السَّلامُ عَلَيْکُمْ دارقَوْمٍ مُؤْمِنينَ وَاَتاکُمْ ما تُوعَدُونَ، غَداً مُؤَجِّلُونَ، وَاِنَّا اِنْ شاءَاللَّهُ بِکُمْ لاحِقُونَ أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِأهْلِ بَقِيعِ الْغَرْقَدِ»(8
9- Digər bir hədisdən isə belə aydın olur ki peygember deste ilə qebirləri ziyarete geler və onlara belə ziyaret etmelerini telim ederdi: کان رسوُلُ اللَّهَ يُعَلِّمُهُمْ اِذا خَرَجوا اِلَي الْمَقابِرِ فَکانَ قائِلُهُمْ يَقُول: السَّلامُ عَلَي أهلِ الدِّيارِ (يا) السَّلامُ عَلَيْکُمُ أهْلَ الدِّيارِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُسْلِمِينَ وإنّا إنْ شاءَاللَّهُ لاحِقُونَ أَسْئَلُ اللَّهَ لَنا وَلَکُم الْعافِيَةَ
Mənbələr:
1-sunəni ibni macə c1 s113
2-sunəni tirmizi c2 s274
3-səhih muslim c3 s 65
4-suneni ibni macə c1 s113
5- sehih muslim c3 s 64 suneni ibn nesaic3 s76
6-suneni nesai c4 s 76
7- hemen menbe
8-sehih muslim c3 s 63
9-sehih muslim c3 s 11
